5 innovatielessen van een jaar Zorgambassade

Innovatie in de zorg is complex. Ideeën en pilots zijn er genoeg, maar als innovaties schalen, komen er barrières om de hoek kijken. Het doel van de Zorgambassade is om de barrières tot innovatieadoptie te beslechten.

Wat hebben we geleerd over zorginnovatie in het afgelopen jaar?

Foto: Alexandra Ooms, tekst: Ginette Vink

1.     Bepaal wat je voor wie oplost

Zorg dat je heel helder hebt welk probleem je oplost en voor wie. Bekijk het probleem vanuit verschillende perspectieven, bijvoorbeeld vanuit de patiënt, zorgverlener, beleidsbepalers en de politiek. Bepaal dan specifiek met welk scenario en doelgroep je aan de slag gaat. Hiermee maak je het concreet en heb je snel duidelijk waar de knelpunten én oplossingen zitten. Erwin Hieltjes, directeur van de Zorgambassade: “Beter een kleine verbetering voor een specifieke doelgroep die waarde brengt, dan een grote oplossing voor twintig partijen waar net niemand iets aan heeft.”

2.     Vraag door: kijk naar de barrière achter de barrière

Als je helder hebt wat je oplost en voor wie, kom je barrières tegen. Erwin Hieltjes: “Veel innovators duiken volop in mogelijke oplossingen. Kijk eerst naar de barrières achter de barrières. Waarom is dit niet eerder opgelost? Vraag door en zorg dat je écht begrijpt wat een oplossing in de weg zit.” Pas als je de echte barrière in beeld hebt, kun je gaan werken aan een oplossing.

3.     Betrek alle belanghebbenden zo vroeg mogelijk

Het is belangrijk om vooruit te denken en zo vroeg mogelijk met alle betrokkenen in gesprek te gaan. Wie hebben er last of juist voordeel van? Wat gaan patiënten hiervan merken en wat vinden zij daarvan? Welke partijen zijn er nodig om de oplossing te implementeren? Door op tijd met alle stakeholders in gesprek te gaan, voorkom je dat je iets over het hoofd ziet, wat bij de implementatie een barrière vormt. Loes van Egmond, deelnemer editie 2020: “Ga juist in een vroege fase in gesprek met de buitenwereld en stel op basis van je bevindingen je oplossingen of hypothese bij.” David de Wilde, deelnemer editie 2020: “Durf met mensen te praten. Wacht niet tot je hele idee is uitgewerkt, maar stuur bijvoorbeeld een berichtje via LinkedIn naar iemand die je niet kent om te sparren over je idee. Zo krijg je de input die je nodig hebt en creëer je samen de oplossing. In ons geval startten we met de vraag hoe we meer data kunnen benutten voor onderzoek. Toen we in gesprek gingen met patiënten, veranderde dat naar: wat lossen we op voor patiënten met die data? We betrekken nu de patiënt als onderdeel van de oplossing.”

4.     Wees creatief

Durf buiten bestaande structuren te denken en haal inspiratie uit de gekste dingen, binnen en buiten de zorg. Loes van Egmond: “Wij keken bijvoorbeeld ook naar het buitenland, waar werkt het wel en wat kunnen we daarvan leren? We keken bijvoorbeeld naar het Verenigd Koninkrijk waar de NHS een landelijke Innovation Accelerator heeft. Zou zoiets ook kunnen werken in Nederland?” David de Wilde: “Voor ons was kickstarter.com een inspiratiebron. We keken naar hoe dit werkt en dachten: kunnen we zoiets doen met data, dat je data geeft aan onderzoek waar je in gelooft. Zo zijn we op het idee voor Share2Care gekomen.” 

5.       Test je oplossing, blijf leren en wees niet bang om je plan aan te passen

Valideer je oplossing voordat je verder gaat. Kloppen je aannames? Als het niet werkt, ga je terug naar de tekentafel. Gaandeweg krijg je steeds meer inzicht in het probleem en mogelijke oplossingen. Wees niet bang je plan aan te passen aan nieuwe inzichten. Dat hoort bij het innovatieproces. David de Wilde: “Tijdens het traject van de Zorgambassade hebben we ons idee voor Share2Care getest. We kregen de bevestiging dat we in de goede richting zaten, maar het betekende niet dat we er al waren. Daarna maakten we een explicieter ontwerp en kijken nog steeds naar wat er beter kan, zodat het concept steeds beter past bij de behoefte.” Loes van Egmond: “Wij zijn zelfs richting het einde nog terug naar de tekentafel gegaan om het tòch anders te doen. Onze oplossing was nog vrij breed en we wilden hem concreter maken. Natuurlijk was dat spannend, maar juist in een omgeving als de Zorgambassade krijg je de ruimte en het vertrouwen om dat soort beslissingen te nemen.”

De Zorgambassade is de nationale denk- en doetank voor de zorg. Wil je meer weten over de initiatieven van editie 2020? Kijk op: Resultaten editie 2020.