Duurzaamheid van geneesmiddelen: samen tegen verspilling
Op vrijdag 28 juni organiseerde de Zorgambassade in samenwerking met Lisa-Marie Smale, Renske Karens, Laura Brinkman & Rosan Aapkes het Symposium “Recept voor verandering: samenwerken aan duurzaamheid in de geneesmiddelenwereld”.
Jaarlijks wordt in Nederland waarschijnlijk voor meer dan €400 miljoen aan geneesmiddelen verspild, wat aanzienlijke zorgkosten en milieubelasting veroorzaakt en mogelijk een rol speelt in de geneesmiddeltekorten. De Zorgambassade vindt het belangrijk om aandacht te vragen voor dit thema. Daarom verkennen we of dit onderwerp opgepakt kan worden voor een volgende editie van de Zorgambassade.
We kijken terug op een geslaagde middag waarbij we vooraanstaande professionals uit de zorgsector samen hebben gebracht om strategieën te bespreken die de verspilling van geneesmiddelen verminderen en de duurzaamheid binnen de farmacie bevorderen.
Er is veel energie op dit thema en we hebben gemerkt dat vanuit allerlei verschillende hoeken initiatieven lopen of ontstaan om geneesmiddelverspilling terug te dringen en duurzaamheid van medicijnen te vergroten. Maar er is nog veel te doen! We zien potentieel door de hele keten heen - van beleid, productie en vervoer tot voorschrijver, apotheker en patiënt. Vanuit de aanwezigen is duidelijk een behoefte gesignaleerd aan meer bewustwording onder alle partijen over de oorzaken en oplossingen voor verspilling, het breder delen van best practices en meer cijfermatige onderbouwing en een datagedreven aanpak.
Een greep uit onze inzichten uit het symposium…
De omvang van geneesmiddelverspilling is waarschijnlijk nog (veel) groter dan tot nu toe werd gedacht: waar de laatste jaren werd uitgegaan van €100 miljoen per jaar in Nederland, blijkt uit een recente inschatting dat dit waarschijnlijk meer dan €400 miljoen per jaar is. Naast deze zorgkosten, milieuvervuiling en onnodige CO2-uitstoot, is de verspilling ook schrijnend vanuit het perspectief van de huidige tekorten aan sommige geneesmiddelen.
De oorzaken van geneesmiddelverspilling treden op door de hele keten heen: van beleid, productie en vervoer, tot voorschrijver, apotheker en patiënt. Zo treedt verspilling bijvoorbeeld al op in het productieproces, sluit de verpakkingsgrootte niet altijd aan op voorgeschreven hoeveelheden, zijn verpakkingen soms onnodig ruim, is de houdbaarheidsdatum regelmatig overschreden, of zijn patiënten niet altijd therapie-trouw.
Patiënten geven desgevraagd aan wel open te staan voor het heruitgeven van medicijnen en onderzoek laat zien dat dit ook mogelijk is.
Data-gedreven werken is instrumenteel in het terugdringen van verspilling. Een dashboard kan verspilling inzichtelijk maken (aantallen, kosten en naar type grondstof), wat de mogelijkheid geeft om te zien waar interventies gericht ingezet kunnen worden.
Houdbaarheid van geneesmiddelen is meestal een vast gegeven, maar mogelijk is er winst te behalen wanneer er echt goed naar de houdbaarheid wordt gekeken en deze verlengd kan worden, zodat er minder weggegooid hoeft te worden. Zou er bijvoorbeeld een geneesmiddelbank moeten komen waar alle geneesmiddelen worden opgeslagen die vervolgens jaarlijks getest kunnen worden? Of moet er al vroeg in het onderzoek gekeken worden naar houdbaarheid en moeten we studies door laten lopen zolang het product in ontwikkeling is?
Klimaatrechtvaardigheid: zou het helpen wanneer het gemakkelijk inzichtelijk is wat de klimaatimpact is van een geneesmiddel, kunnen we daar eisen aan stellen of bewustwording voor creëren bij voorschrijvers en gebruikers?
We zien verbeterpotentieel door de hele keten heen. Vanuit de aanwezigen is de behoefte gesignaleerd aan meer bewustwording onder alle partijen over de oorzaken van en oplossingen voor verspilling, het breder delen van best practices en meer cijfermatige onderbouwing en een datagedreven aanpak. Samenwerking door de keten is daarbij essentieel; de discussie benadrukte het belang van zowel centrale regie of sturing als lokaal commitment en “gewoon doen” op individueel niveau.
Heb je ideeën? Wil je meedoen?
Vanuit de Zorgambassade willen we graag meer doen op dit thema. Heb je ideeën? We horen het graag! Neem contact met ons op via info@zorgambassade.nl