Hoe zorgen we dat de verduurzaming van de zorg blijft versnellen?
Verspilling in de zorg: hoe staat het er voor?
Hippocrates sprak bijna 2500 jaar geleden al over ‘goed doen en niet schaden’, één van de basisbeginselen van onze zorg. Echter, door de grote bijdrage van de gezondheidszorg aan het klimaatprobleem, veroorzaakt de zorg juist gezondheidsschade op de langere termijn. De zorgsector is verantwoordelijk voor 7% van de landelijke CO2 uitstoot (1). Ook het niet circulaire gebruik van grondstoffen en de impact van medicatie op de waterkwaliteit (2) zijn belangrijke bijdragers aan het steeds nijpender wordende milieuprobleem (3). De oplossing is eigenlijk heel duidelijk. Wil je goede gezondheid nastreven, dan dien je ook goed voor de aarde en het milieu te zorgen.
Dat is geen gemakkelijke opgave. Om tot de kern van dit probleem te komen spraken we het afgelopen half jaar met allerlei zorgprofessionals en andere stakeholders uit de sector; zorgverleners, bestuurders, zorgverzekeraars, toezichthouder, beleidsmakers, duurzaamheidsmanagers, en meerdere partijen uit de industrie en farmacie. Ook onderzochten we de gehele plastic afval keten in het Prinses Maxima Centrum.
Het goede nieuws: er gebeurt ontzettend veel op het gebied van duurzaamheid. In lokale en nationale Green teams verenigen zorgmedewerkers zich om op de eigen afdeling of binnen het eigen vakgebied te vergroenen (4). Veelal vanuit intrinsieke motivatie gedreven proberen zij op de werkvloer veranderingen teweeg te brengen en wordt er landelijk steeds meer kennis gedeeld over deze initiatieven. Inmiddels is door 260 zorgorganisaties de Green Deal Zorg 2.0 getekend (5).
Om deze doelstellingen daadwerkelijk te behalen, zal de verduurzaming moeten versnellen. Uit interviews van ons, Zorgambassadeurs Rosan Aapkes, Jill Pape, Aletta de Beer en Renske Karens, en onderzoeken komen twee punten met nadruk naar voren:
De prioritering van duurzaamheid op beleidsmatig niveau houdt moeilijk stand tussen de vele andere actuele en urgente vraagstukken in de zorg.
Multidisciplinaire samenwerking is tot op heden beperkt, terwijl de oplossingen tot verduurzaming vragen om commitment en een breed gedragen aanpak van meerdere partijen, die hier ook gezamenlijk in investeren.
Momenteel ronden wij het testen van onze hypothesen af. Er zijn een aantal koploper ziekenhuizen waar duidelijk al meer urgentie bestaat en meer samenwerking opgezocht wordt. Uit de evaluatie van de Green Deal Zorg 2.0 is naar voren gekomen dat er onder andere behoefte is aan verder concretiseren van de doelstellingen en meer kennisdeling en verbinding (6).
Als ‘green team’ van de Zorgambassade dragen wij hier dit jaar aan bij om deze positieve ontwikkeling door te zetten, met als specifieke doelstelling om de ‘gap’ tussen de Green Deal Zorg 2.0 en concrete, realiseerbare en impactvolle plannen, projecten en initiatieven op de werkvloer te verkleinen.
Het actieplan
Wij helpen de intentie tot verduurzaming te concretiseren in beleid. Hierbij spitsen wij ons toe op de ziekenhuiszorg, met daarbij de focus op het versnellen van multidisciplinaire samenwerkingen. Om dit te bewerkstelligen zetten wij een reeks events op.
Hackaton
UtrechtInc (Sciencepark Utrecht), 5 oktober 2022 8.30-18.00 uur
Multidisciplinaire hackathon met alle spelers uit het veld van de verduurzaming van de zorg
Uitkomst: implementatieagenda voor bestuurders ziekenhuiszorg: welke stappen gezamenlijk nu te nemen om verspilling in de zorg tegen te gaan?
Wij nodigen jou uit om een dag aan de slag te gaan met iedereen die jij graag wilt spreken over jouw duurzaamheidsvraagstuk: van zorgprofessionals tot groene allianties, van bestuurder tot zorgverzekeraar, van industrie tot farmacie, van studenten tot afvalverwerker.
We gaan samen een implementatieagenda realiseren die aangeboden wordt aan zorgbestuurders. Deze agenda komt tot stand door middel van deze hackathon.
De ‘topics’ voor deze dag zijn:
Less Plastic: het gebruik van plastic reduceren in het ziekenhuis in samenwerking met de keten.
Healthy farmacy Samen op weg naar een duurzame farmacieketen met farmaceuten, zorgverzekeraars en ziekenhuizen en jou!
Green Policy challenge: een taskforce met circulaire, innovatieve en impactvolle aanpak in co-creatie
Creation innovation: Jouw duurzaamheidsvraagstuk vertalen naar een duurzaamheidsvoorstel dat impact gaat maken in ziekenhuizen.
We weten allemaal dat verduurzaming van de zorg een complex probleem is; hoe kunnen we nu in gezamenlijkheid stappen zetten om een grote stap verder te komen?
De opbrengst van deze dag wordt in november gepresenteerd aan zorgbestuurders met een centrale vraag: hoe gaan we concrete afspraken maken over de implementatieagenda?
De toekomst is groen
Hoe zorgen we dat de verduurzaming van de zorg blijft versnellen? Bewustwording voor ons allemaal gaat hierbij helpen. Want de urgentie is nu! Met onze bevindingen blijven we op zoek hoe de duurzame versnelling te borgen. Eén ding is daarbij duidelijk: de toekomst is groen.
Wil je meedoen met de hackaton op 5 oktober?
Of nu al met ons sparren?
Bronnen:
1) Gupta strategist, Een stuur voor de transitie naar duurzame gezondheidszorg, mei 2019. 1920_Studie_Duurzame_Gezondheidszorg_DIGITAL_DEF.pdf (gupta-strategists.nl)
3) IPCC, Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability, 2022. https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/downloads/report/IPCC_AR6_WGII_FinalDraft_FullReport.pdf
4) Milieu Platform Zorg deelnemers: https://milieuplatformzorg.nl/acties-activiteiten/groene-zorg-alliantie/
5) C-226 Green Deal: duurzame zorg voor een gezonde toekomst, 2019. https://www.greendeals.nl/sites/default/files/2019-05/Deal%20tekst%20GreenDeal%20226%20Duurzame%20zorg%20voor%20gezonde%20toekomst_0.pdf
6) Bureau Bartels B.V. in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Amersfoort. Evaluatie Green Deal Duurzame Zorg, 20 december 2021.